Interview FD: behandel burgers niet als criminelen

Is er een ‘Brandende Kwestie’ die je graag in Het Financieele Dagblad aan de orde zou willen stellen — iets wat niet direct je beroep raakt maar wat toch onze aandacht verdient? Met die vraag werd ik benaderd door Michiel Goudswaard, opinieredacteur van Het Financieele Dagblad. Hieronder het resultaat.

Ombudsman

Enkele weken eerder had ik dit schokkende rapport (pdf) van de Ombudsman gelezen. Ik ben benieuwd of er mensen zijn die de verhalen over de uitvoering van de Fraudewet kunnen lezen zonder dat hun bloed gaat koken (tip: wil je niet het hele rapport lezen, kijk dan wel even naar de gele kaders).

De verhouding tussen de staat en haar inwoners fascineert me al langer. Tussen 2003 en 2007 reisde ik de halve wereld af om mee te doen aan internationale debattoernooien. Tijdens die debatten ging het vaak over de rol van de overheid, al bleven de discussies soms wel wat filosofisch van aard (met Locke, Rawls, Kant en hun theorieën over het sociale contract).

Het viel me in die tijd wel al op dat debaters uit andere landen het vaak een stuk gemakkelijker vonden om over dit soort onderwerpen gepassioneerde betogen neer te zetten. Natuurlijk, we beklagen ons ook in Nederland regelmatig over wat individuele ambtenaren of (uitvoerings)organisaties doen. Maar fundamentele discussies over wat de overheid wel of niet mag en over hoe de verhouding tussen volk en staat eruit moet zien… die heb je hier toch niet vaak.

Ik zal nog wel vaker iets over zeggen over het onderwerp, misschien wel hier op deze site. Maar hier alvast het FD-artikel.

(klik voor grotere versie)

UPDATE 7 april 2015

In NRC Handelsblad een krankzinnig voorbeeld van hoe de overheid onschuldige burgers als criminelen behandelt. Hulde aan de kantonrechters!

Rechters weigeren nog langer mensen te gijzelen voor boetes. Ze hebben genoeg van het automatisme waarmee de gijzelingsverzoeken én de boetes worden gegenereerd. Rechters keren zich daarmee tegen de omvangrijke gijzelingspraktijk van het OM. Vorig jaar diende het OM 130.000 gijzelingsverzoeken in – het uiterste dwangmiddel voor mensen die hun boetes niet betalen.

Kantonrechters wijzen inmiddels naar schatting 95 procent van alle gijzelingsverzoeken af, zegt de Raad voor de Rechtspraak op grond van een rondgang langs rechters begin dit jaar. Een expertgroep van kantonrechters heeft onlangs alle collega’s een aanbeveling gedaan om de lijn te volgen van de Amsterdamse rechtbank. Die wijst alle gijzelingsverzoeken af en roept ook geen mensen meer op voor de zitting.

Gijzeling is bedoeld voor mensen die hun boetes niet wíllen betalen, niet voor mensen die dat niet kunnen. En uit de dossiers die de rechters van het OM krijgen, is volgens de meeste rechters niet op te maken of er sprake is van betalingsonwil of van betalingsonmacht. Het zijn veelal dunne, automatisch uitgedraaide verzoekschriften van een paar velletjes. Amsterdamse rechter Liedeweijde Voetelink: „Ik heb nog nooit een dossier gezien op grond waarvan je kunt aannemen dat mensen boetes niet wíllen betalen.” Als mensen op de zitting kwamen bleek vaak dat ze niets konden betalen, zegt Voetelink. Ze zaten bijvoorbeeld in schuldsanering, of er was al beslag gelegd op hun uitkering.

Het hele NRC-artikel staat hier.